Hocam bana yazdınız herhalde. Ben 5 yıldız verdiklerini değerlendiririm ama değerlendirme aşamalarında benim için kayda değer birisi değil. Bunu kitabını okuyarak söylüyorum bir eleştiri var sebebi yok misal bir APOM incelemesi:
The name is an acronym meaning " A Part Of Me" and this is a little orange blossom triffle. 3 yıldız.
Creed Vetiver incelemesi:
"Not vetiver." 1 yıldız. o zaman ben de The Moon'u "Ay dokusu parfümde işlenmemiş, 1 veriyorum." diye eleştirmeliyim.
Şimdi ekstra neden kayda değer bulmuyorum ondan bahsedeceğim:
1. Bois du Portugal 3 yıldız alırken New York Intense neden 5 yıldız? Birisi Creed diye mi düşük alıyor?
2. Mitsuoko 5 yıldız alırken Diaghilev niye 3 yıldız alıyor? Birisi Roja diye mi?
3. Green Irish Tweed 4 yıldız alırken neden Davidoff Cool Water 5 yıldız alıyor? Creed diye mi?
Bunlar sanatsal gözle değil kesinlikle F/P göz alınarak incelenmiş parfüm incelemesidir. Luca Turin ayrıca Creed'e düzgün bakmıyor ki bir inceleme yapılacaksa her firma objektif bakılmalı. Creed'i ben de sevmesem de kesinlikle parfüm tarihine damga vurmuş çok büyük bir firmadır. Bir incelemede ayrıca para kesinlikle söz konusu olmamalıdır. O zaman hiçbir Areej'i değerlendirmemeliyiz çünkü çok pahalılar. Luca ayrıca Areej'i böyle değerlendiriyor ve parfümlerine maksimum 3 yıldız veriyor. Adam kokusuna bir fiyat biçmiş, bunu beğenir beğenmezsiniz şu fiyata şunu al demek yapılacak en büyük hatalardan birisi. Firma kendi parfümüne bir değer biçer bu ayrı parfüm ayrıdır bence. Turin'e benim her zaman büyük saygım olacak parfümleri incelerken GC-MS cihazıyla incelemeler yapmış ama ben bazı eleştirilerini haksız buluyorum. İncelemelerini okurum ama pek kaale almam.
Turin ile görüşlerim birebir uyuşur genelde demem ama sanat incelemelerinde oldukça basit ama önemli bir kıstas vardır: Yaratıcılık ve orijinallik. Benzerler üzerinden yaptığınız kıyaslamada düşük alan parfümler daha sonra çıkmış dikkat ederseniz, etkilendiği parfümden daha iyi diyebileceğimiz bir iş ya da özgün bir doku katmıyorsa üstüne de afili çakmacı gibi çok yüksek fiyat biçiyorsa bu negatif bir kıstastır. Bu tutumu "fiyat performansa bakıyor" gibi bir duruma indirgemek doğru değil.
Creed'in resmi beyanı Green Irish Tweed için 1985 olsa da isim tescil kayıtları 1993, bu bulunan en eski GIT örnekleriyle uyuşuyor, yani Cool Water'dan önce değil sonra çıkması çok daha olası. Zaten 1985 trendlerine asla uymuyor GIT. Güncel Cool Water'lar GIT'e pek benzemese de eskiler daha çok benziyor ama zaten biraz fark da olduğu için GIT'e çok düşük vermemiş ama fiyatı da altını doldurmadan bir hayli arttırdığı için bir puan kırmış. Turin de bu durumu o zamanlardan beri bildiğinden pozisyonu ona göre alıyordur.
Elbette her şey her şeyden etkilenir ve kümülatif bir ilerleme söz konusudur ancak kılıfı hazırlamak maksatlı azıcık bir şeyler değiştirip "kopyalamak" ile bir eserden etkilenip yeni bir şey koymak arasında ince bir fark söz konusu. Sanatın her alanında -müzik, resim, edebiyat, sinema, parfüm vesaire- sanat kaygılı her insan özgünlüğe değer verir. Dolasıyla Turin'in tutumu belli fikirlerin üstüne çok bir şey koymadan ürün ortaya koyup üstüne de ciddi fiyatlar çekip kısa yoldan köşeyi dönmeyi amaçlayan tüccar zihniyetine tepkisellik barındırıyor benim gözlemlediğim. O kişilerin böyle olmadığını düşünebilirsiniz, haklı ya da haksızsınız demiyorum, ama puanlama sisteminde kırılan puanlar sözünü ettiğim bakış açısından kaynaklanıyor.
Roja'nın eski parfüm reprodüksiyonlarında şöyle bir problem var: Eğer o parfümlerin daha güncel hallerini denemişseniz Roja onlardan daha kaliteli gelecektir, ama ilk versiyonlarla kıyaslanırsa durum bir hayli değişiyor. Roja'nın Fetish Woman mesela Bandit'e benziyor ama ilk versiyon orijinal formül Bandit'lere kıyasla aşırı törpülenerek casual hale getirilmiş gibi kalıyor. Yine aynı durum eski orijinal formülasyon (edt vesaire yoktu o zamanlar "parfüm" versiyon) Mitsouko'larla Diaghilev'i kıyasladığımızda da orijinal Mitsouko'nun gölgesi gibi kalıyor Diaghilev. Diaghilev güzel parfüm ben de sevmiştim ama gerçek Mitsouko'nun ya da gerçek Bandit'in törpülenmiş hallerine 5 yıldız verilmez. Kendi klasmanına göre puanlar veriliyorsa bilhassa. Üstelik kompozisyon olarak da hammadde kalitesi olarak da onlardan daha iyi değilken ve bu kadar pahalılarken. Fiyat performans gibi bakış açısından ziyade fiyat politakasına dair bir bakış açısı var gibi ayrıca. Mesela Serge'ler Arap müşteriyi söğüşlemek için yüksek fiyatlara özel seri çıkardığında insanlar fiyattan ziyade amaca ve bunun altını dolduramamasına tepki vermişti. Bunun gibi durumlardaki rahatsızlık fiyat performans değil tam olarak, markaların kendilerini konumlandırması ya da fiyat politikalarının altını doldurmamasıyla ilgili, ve bu türden eğilimlere karşı olmak piyasanın kötü etkilenmemesi için verilen sanatsallığı gözeten bir tepkidir. "Özel" kelimesi pazarlama maksatlı hale geliyor ve bu rahatsızlık uyandırıyor. Sonra birçok marka yeterince hazırlanmadan saçma sapan fiyatlarla belli pazarlama hamleleri ile piyasada varlık gösteriyor. Sırf bazı markalar daha yüksek fiyatlı diye daha kaliteliymiş sanılıyor ya da. Creed'in tamamen uydurma "X de bunu kullanıyor" reklam çalışmalarına vesaire değinmedim bile. Bu tarz kaygılar güden biri bazı puanlar kırabilir ve daha orijinal olup anlamsız fiyatları olmayan parfümleri daha iyi gösterebilir.