DERİ
Kurutulmuş hayvan postu ve deri ürünlerinin keskin,acı,mayhoş karakteristiğini anımsatan sentetik ya da doğal olarak türetilmiş parfümeride sık kullanılan bir notadır.
Deri aroması yumuşak ama heyecan verici belirgin bir kokuya sahiptir. vücuda yakınlığıyla rahat ettirir ve aynı zamanda son derece, doğal ve şehvetli yapısıyla her iki cinsinde talep ettiği bir koku formudur.Zenginlik,lüks,elegantlık ve şehveti simgeleyen bir yapıdadır.
Deri kokusu erkeksi ve kadınsı tonlar arasında orta çizgide bulunur. Tarihsel olarak deri parfümeride kullanılan ilk notalardandır. Aristokratlar için deri eldiven yapan Parisli eldiven üreticileri derneği olan Gantiers parfümcüleri köklü bir gelenek olarak deriyi kullandılar. 16. Yüzyıl modasında sıkça kullanılan deri eldivenler hayvan derisinin mide bulandırıcı kokusunu örtmek (gizlemek, maskelemek) için yağlar, misk, amber ve civet (misk) ile kokulandırılmışlardır. Tabaklama sürecinden dolayı ham deri güzel kokmaz.hatta mide bulandırıcı bir kokuya sahip olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.Bunun için istanbulda oturan arkadaşların Tuzla deri sanayi sitesinin etrafında 2 dakikalık bir tur atması yeterlidir.
Resmi olarak belgelenmiş ilk deri kokusu Kral III. Gerorge tarafından kullanılan The Royal English Leather dır. Bu kokuya günümüzde asil eldiven üreticisi Creed in ürettiği ilk kokudan ulaşılabilir. Kral eldivenlerin kokusunu çok sevdiği için Creed den bunu vücut kokusu yapmalarını ister ve günümüze kadar pek çok deri parfümünün üretilmesinde kralın bu talebiyle ilk adım atılır.
Deri parfümcülüğünün kökeni parfümeri tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Tarihsel olarak deri kokuları iki büyük ekolden Rus deri tipi ve İspanyol deri tipi olarak ortaya çıktı.
Rus deri kokularında ordu kıyafetlerinin kokusundan, erdem,otorite ve başarının güçlü etkisinden esinlenilmiştir. Rus deri kokusu çok keskin ve karakteristik bir aromaya sahiptir. Kadınların özgürleşme zamanında bu nota kadınlar kokusu olarak çok popüler oldu. Parfümeri tarihinde 20’lerin başında çok sayıda rus deri akımından etkilenmiş parfüm üretildi.bunun en çarpıcı örnekleri chanel cuir de russie,guerlain cuir de russie ve mury Paris cuir de russie bunun en çarpıcı örneklerindendir. Rus deri ekolünün en önemli bileşenleri genelde huş ağacı ve köknar ağaçlarının katranı ile reçineler,civet ve misk gibi hayvansal notalar ve çiçeksi notaların birlişimiyle oluşur.Genelde dumansı,hayvansal ve güçlü yapılarıyla öne çıkan rus derisi ekolü günümüzde de –çok güncel olmasa da- popülerliğini sürdürmektedir.
İspanyol deri kokusu ekolü 16. Yüzyılda bitki esanslarıyla güderinin(dağ keçisi), çiçekler ve meyvelerin civet ve misk ile harmanlanma çalışmalarıyla ortaya çıkmıştır. Modern parfümeride bile öne çıkan düşüncelerinden kalan izler Peau d’Espagne (İspanyol derisi)nin deri kokusundaki geleneksel meyve uygulamalarıdır.Bunun dışında İspanyol ekolünü en iyi yansıtan tarihi örneklerden biri Acqua di Colonia Peau D’Espange isimli kokudur.kişisel olarak deneyimleyemesem de pek çok kaynakta civet ve huş ağacı ve çiçeklerle akorlanmış bir parfüm olduğu vurgulanmaktadır.Rus derisine göre daha ham ve hayvansal niteliği önde olan İspanyol akımının günümüzde Eldo Vierges et Torreros,Dior Prive Cuir Cannage gibi örnekleri vardır.
Deri notası parfümeride kullanılması nedeniyle suni bir koku formudur. doğada tam olarak karşılığı da yoktur.Çiçeklerin ve tenin melezlenmesiyle oluşturulur.Doğal yollardan huş ağacı,köknar ağacı,labdanum gibi malzemelerle deriyi andıran güçlü dumansı rayihalar yakalanabileceği gibi laboratuvar ortamında sentezlenerek de deri kokuları elde etmek mümkündür. Kinolin (quinoline), saffraleine, aldehitler ve sentezlenen süet nüansları notalarını kullanılır. Odunsu referanslar dışında(huş,köknar,labdanum) en çok kullanılan yapay elemet ise kinolinlerdir.ilk olarak 1800 lerin sonunda bulunan kinolinlerin parfüm olarak karşımıza 1919 yılında caron tabac blonde ile başlıyor.ancak en çok ses getiren kinolin kullanımı Fransız kadın parfümör germaine cellier tarafından yaratılan ve bir moda markasının ismine üretilen ilk parfüm olan Robert piguet –bandit olmuştur.Bandit üretildiği yıllarda parfümeri dünyasında çığır açmış isli,hayvansal ve odunsu kökleri olan bir kadın parfümü olarak piyasaya çıktı ve 1999 yılında orijinal formülüne özdeş olacak şekilde yeniden piyasaya sürüldü.Chypre ailesinden bir parfüm olan bandit üretildikten sonra o yılların pek çok derimsi rayihalı parfümü sollayarak popülaritesini uzun yıllar sürdürmüştür.Günümüz koku algısının çok uzağında kalsada,hatta günümüzde erkek kullanımın daha uygun olsada bandit parfümeri tarihinin en popüler işlerinden biridir.
Bugün derinin ince ayrıntılarını (tozlu, ince, kuru, odunsu, çiçeksi gibi) belirgin kategorilere göre sınıflandırmak oldukça zordur. Rus ve İspanyol derisi sadece geçmişin tekrarıdır. Parfümler bu kokulardan sonra isimlendirilmiş olsa bile eski günlerden esinlenilmiştir.Günümüzde ne Rus ne de İspanyol derisine bir takıntı vardır ve geçmişte son derece hakim olan bu iki ekol yerini bir başka akıma bırakmıştır.Cuir d’arabie olarak isimlendirilen çevirisi arap derisi olan bu akımın en temel elemenaları baharatlar,reçineler ve oryantal notalar üzerine inşa edilen deri koku formlarıdır.bu yeni akımın kimyasal olarak baş aktörü ise saffraleine adı verilen bir aroma kimyasaldır.saffraleine adından da anlayabileceğimiz gibi deri ve safran rayihalarının yoğun olarak hissedildiği bir koku molekülüdür ve günümüzdeki pek çok deri parfümünün en önemli içerik maddesidir.Özellikle Tom Ford Tuscan Leather ile adını duyuran bu molekül günümüzde pek çok parfüme de esin kaynağı olmuştur. Saffraleine dışında arap derisi olarak sınıflandıracağımız parfümlerde de kinolinler kullanılmştır.Baharatlar ile kinolinlerin bir araya geldiği başlıca örnekler montale cuir d’arabie,parfum d’empire cuir otoman,serge lutens cuir mauresque,ajmal cuir musk gibi çalışmalardır. Bunun dışında castoreum (kunduz yağı) içeren pek çok deri parfümü de raflardaki yerini muhafaza etmeye devam ediyor.
Deri kokusu İnsanları sadece koku olarak değil görüş olarak da çeken bir şey içerir. Farklı zamanlarda farklı kültürlerde çeşitli ve aynı şeyleri ifade eder: özgürlük, prestij, güç ve şehvet.Derinin erotik ve karanlık yanı yapılan pek çok psikolojik araştırmayla birlikte daha belirgin hale gelmiştir.bu açıdan baktığımızda pek çok erotik nitelikteki ürünün ana maddesinin deri olması,özellikle fetişik objelerin çoğunun deriden oluşması da bir tesadüf değildir.bilinçaltımızda pek çok kavrama ışık tutan derinin günümüzde popüleritesi devam etmekte ve insanlık tarihi boyunca da süreceği aşikardır.
